شناسایی مناطق پُر پتانسیل و امیدبخش جدید نفت خیز در دشت آبادان - تور تایلند

دکتر جواد هنرمند، مجری طرح در گفت وگو با خبرنگاران، منطقه دشت آبادان را منطقه ای مهم به لحاظ وجود میادین بزرگ و مشترک نفتی و همچنین ساختارهای اکتشافی دانست و گفت: میادین آزادگان، یادآوران و یاران از جمله میادین بزرگ نفتی مشترک میان ایران و عراق در دشت آبادان هستند. ضمن آنکه میدان نفتی جفیر و دارخوین نیز به عنوان میادین مستقل در این منطقه قرار دارند.

وی وجود ساختارهای اکتشافی را از دیگر مزایای دشت آبادان دانست و یادآور شد: این منطقه افزون بر تمرکز فعالیت های ازدیاد برداشت و توسعه میادین فراوریی، از نظر اکتشافی نیز حائز اهمیت بوده و بر این اساس مطالعات زیادی از سوی مدیریت اکتشاف در این منطقه اجرا شده است، ولی تاکنون مطالعات و مدل سازی های یکپارچه در این ناحیه انجام نشده بود.

هنرمند یادآور شد: مدل سازی های اجرا شده در این مطالعات شامل زمین شناسی، ژئوفیزیکی و مخزنی می گردد و نتایج این مطالعات به شکل یکپارچه و در قالب نقشه های پتانسیل نفتی در چهار سازند منطقه دشت آبادان ارائه شد.

به گفته مجری طرح، این مطالعات برای چهار سازند انجام شد و برای هر لایه مخزنی از این سازندها، نقشه هایی تهیه و در آن بهترین مناطق دشت آبادان به لحاظ پتانسیل نفتی مشخص شده است.

وی با بیان اینکه بر اساس نقشه های به دست آمده بعضی از نقاط بهینه پتانسیل نفتی در مناطقی است که چاه حفاری شده و در حال فراوری است، ادامه داد: بعضی نقاط امیدبخش دیگر نیز در حاشیه این مخازن و یا در مناطقی است که اصلا چاهی حفاری نشده است، جاهایی است که می تواند پتانسیل خوبی برای استخراج نفت داشته باشد و البته فراوری آن نیازمند انجام مطالعات دقیق تر و یا حفر چاه اکتشافی است.

هنرمند، میادین فراوریی دشت آبادان را از نوع میادین تاقدیسی و بزرگ دانست و تاکید نمود: شناسایی مناطق با پتانسیل مناسب هیدروکربنی در این ناحیه که غالبا از نوع نفتگیرهای مرکب (چینه ای-ساختمانی) هستند، مستلزم به کارگیری روش های تلفیقی و جدید بود.

به گفته وی، نتایج به دست آمده از این مطالعات هم برای مدیریت اکتشاف و هم برای شرکت های متولی توسعه میادین منطقه، کاربردی است.

ابعاد مطالعات اجرا شده

هنرمند، ابعاد منطقه مورد مطالعه را 240 کیلومتر در 80 کیلومتر ذکر کرد و ادامه داد: ضرورت انجام این مطالعات اهمیت اکتشاف مخازن جدید نفتی و توسعه میادین فراوریی منطقه بوده است.

وی با اشاره به روش های انجام این مطالعات یکپارچه، اضافه کرد: اگرچه مجموعه ای از روش های زمین شناسی، پتروفیزیک، ژئوفیزیک، ژئوشیمی مخزن، مهندسی مخزن و مدل سازی مورد استفاده قرار گرفته شده است، ولی مهمترین تکنیک مورد استفاده در این مطالعات، تلفیق نتایج روش های متنوع مطالعاتی بوده است.

این محقق با تاکید بر اینکه در این مطالعات سعی شده است تا از مطالعات مجزا پرهیز گردد، گفت: این مطالعات با همکاری تیم های تحقیقاتی با تخصص های مختلف و نتیجه مطالعات گروهی و تلفیقی بوده است.

هنرمند با اشاره به مطالعات ژئوفیزیکی اجرا شده در این تحقیق، شرح داد: رودخانه کارون از میانه دشت آبادان عبور می نماید و میادینی که در غرب کارون قرار دارند اطلاعات زیرسطحی (ژئوفیزیک سه بعدی و چاه) بیشتری از آنها در دسترس است، در حالی که در شرق رودخانه کارون میادین فراوریی نداریم و تنها ساختارهای اکتشافی مانند ماهشهر، اروند، امید و خرمشهر وجود دارد که اطلاعات کمی درباره این ساختارها موجود است.

این محقق، مطالعات مهندسی مخزن را از دیگر بخش های این مطالعات نام برد و گفت: مطالعات این بخش شامل پهنه بندی فشاری، بررسی نفت، هیدرودینامیک، سطح تماس ناحیه ای سیالات، محاسبه پتانسیل نفتی و بررسی عدم قطعیت می گردد که با در کنار هم قرار دادن نتایج همه بخش ها، منجر به فراوری نقشه های پتانسیل نفتی شده است.

نتایج به دست آمده از مطالعات

هنرمند با اشاره به نتایج به دست آمده از این مطالعات، خاطر نشان کرد: این پروژه در محدوده دشت آبادان و بر روی چهار سازند مخزنی ایلام، سروک، گدوان و فهلیان اجرا شده است. بر اساس نتایج این مطالعات نقشه های پتانسیل نفتی برای هر زون مخزنی و هر سازند، با ذکر مقدار عدم قطعیت تهیه شد.

مسئول طرح مطالعه یکپارچه افق های مخزنی دشت آبادان ادامه داد: بر اساس داده های به دست آمده پتانسیل نفتی قابل توجهی در افق فهلیان در شرق رود کارون وجود دارد، ولی سازندهای ایلام و سروک بیشتر در غرب کارون پتانسیل نفتی دارند؛ یعنی هیج پتانسیلی از سازند ایلام و سروک در شرق کارون مشاهده نمی گردد.

وی با اشاره به انجام مطالعات پژوهشگاه صنعت نفت با مدیریت اکتشاف، اعلام نمود: بین خرمشهر و آبادان در افق گدوان، لایه هایی از ماسه سنگ مشاهده شد و احتمال وجود مخزن می رفت و همزمان با آن مدیریت اکتشاف نیز اقدام به حفر چاه کرد و به نفت رسید. بر این اساس مطالعات تکمیلی در منطقه یاد شده توسط مدیریت اکتشاف در حال اجرا است.

ضرورت کار تیمی و شبکه سازی در مطالعات مخزنی و اکتشافی

هنرمند با تاکید بر اینکه مطالعاتی که امروزه بر روی مخازن نفتی انجام می گردد، متفاوت از مطالعات 50 سال گذشته است، گفت: در گذشته تنها با مطالعات ژئوفیزیکی، مخزنی را شناسایی و اقدام به حفر مخزن می کردند، بدون آنکه مطالعه مخزن صورت گیرد؛ ولی امروزه اکتشاف، توسعه و ازدیاد برداشت پیچیده تر شده است.

به گفته وی، هر چه مخازن نفتی کوچکتر باشند، هم شناسایی آنها مشکل تر است و هم برای شناسایی آنها نیازمند روش های تلفیقی زمین شناسی، ژئوفیزیک و ایجاد مدل های مفهومی هستیم.

هنرمند تاکید نمود: ما برای توسعه میادین و اکتشاف راهی نداریم جز این که مطالعات خود را به سمت تحقیقات تلفیقی و میان رشته ای سوق دهیم و این امر مستلزم ایجاد تیم های کاری تخصصی بین سازمانی است. لذا انتظار این است که مدیران شرکت ملی نفت با اتخاذ تدابیر مناسب موانع شکل گیری تیم های تخصصی بین سازمانی را مرتفع کند تا با هم افزایی تجربه و دانش تخصصی موجود در سازمان های مرتبط، نتایج بهتری از انجام پروژه ها حاصل گردد.

به گزارش خبرنگاران، این طرح توسط مدیریت برنامه ریزی تلفیقی شرکت ملی نفت جهت اجرا در مدت چهار سال به پژوهشگاه صنعت نفت سپرده شد.