التهاب روده در بچه ها؛ علائم، روش های تشخیصی و درمانی - تور تایلند

سرویس مادر و کودک - بیماری التهاب روده (Inflammatory bowel disease) که به اختصار IBD نامیده می شود، موجب التهاب و تورم در روده می شود. بیماری التهاب روده در بچه ها یا بزرگسالان، یک اصطلاح عمومی مورد استفاده برای توصیف دو بیماری زیر است:

• بیماری کرون (Crohns disease)، که می تواند هر بخشی از دستگاه گوارش را تحت تأثیر قرار دهد
• کولیت اولسراتیو (ulcerative colitis) یا کولیت زخمی، که تنها بر پوشش داخلی روده بزرگ تاثیر می گذارد.

بیماری التهابی روده گاهی با سندرم روده تحریک پذیر (IBS) اشتباه گرفته می شود، زیرا برخی از علائم آن ها شبیه به هم هستند. با این حال آن ها دو بیماری متفاوتند و روش های درمانی گوناگونی دارند.

IBD یک بیماری مزمن است که در حال حاضر درمان قطعی ندارد. اما با روش های جدید درمانی، بسکمک از بچه ها مبتلا به IBD می توانند تا مدت ها بدون علایم خاصی از بیماری زندگی کنند.

در صورتی که مطالعه اطلاعات خاصی از التهاب روده در بچه ها مد نظر شماست، با انتخاب عناوین ارائه شده در فهرست موضوعی زیر، به موضوع دلخواه خود برسید.

• علائم
• روش تشخیص
• درمان
• درمان بچه ها مبتلا به VEO-IBD

علائم بیماری التهاب روده در بچه ها

IBD باعث التهاب و زخم شدن دیواره داخلی روده می شود. شدت علائم بیماری در هر کودکی متفاوت است؛ اما نشانه های زیر در میان مبتلایان به التهاب روده دیده می شود:

• دل درد
• اسهال (مدفوع شل و آبکی)، که ممکن است دارای خون یا مخاط باشد
• خونریزی رکتال (خونریزی از مقعد)

اگر کودک مبتلا به بیماری کرون باشد، ممکن است علایم زیر را نیز داشته باشد:

• تب
• تهوع یا استفراغ
• از دست دادن اشتها، که منجر به کاهش وزن می شود
• تاخیر در رشد
• درد مفاصل

با گذشت زمان، ممکن است علائم بیماری تشدید شوند یا از شدت آن ها کاسته شود.

روش تشخیص بیماری التهاب روده در بچه ها

گام اول برای درمان بیماری التهاب روده (IBD) تشخیص بیماری است. تشخیص اینکه کودک مبتلا به بیماری کرون، کولیت اولسراتیو یا نوع دیگری از IBD است. برای تشخیص، پزشک دارو های مصرفی کودک را بررسی کرده و او را معاینه می کند.

همچنین ممکن است انجام آزمایش های زیر مورد نیاز باشد:

1) آزمایش خون

آزمایش خون برای کمک به تشخیص التهاب روده در بچه ها و بررسی تاثیر درمان های اجرا شده انجام می شود. آزمایش شامل اندازه گیری هماتوکریت (نسبت گلبول های قرمز به تمامی سلول های خون)، گلبول های سفید، پلاکت ها و پروتئین واکنشی C (معکمک از میزان التهاب) است.

2) نمونه گیری از مدفوع

پزشک ممکن است برای تشخیص التهاب یا عفونت روده کودک، درخواست نمونه گیری از مدفوع داشته باشد.

تفسیر آزمایش مدفوع و تشخیص بیماری های سیستم گوارش

3) اندوسکوپی فوقانی

در اندوسکوپی بافت درون اندام بالایی دستگاه گوارش، مانند مری، معده و ابتدای روده کوچک مشاهده می شود. پزشک لوله ای بلند و انعطاف پذیر، با چراغی روشن در سرانجام را از راه دهان و مری، وارد معده و روده کوچک می کند. پس از ورود لوله به بدن، پزشک با دقت وضعیت اندام ها را بررسی و در صورت نیاز از بافت ها نمونه برداری می کند. به این عمل بایوپسی (biopsies) گویند.

4) کلونوسکوپی

در این آزمایش نیز یک لوله باریک و منعطف با یک دوربین و چراغ در سرانجامی آن، برای بررسی وضعیت روده بزرگ استفاده می شود. پزشک لوله را از مقعد بیمار وارد می کند و بافت داخل روده را مشاهده و در صورت نیاز نمونه برداری می کند.

5) اسکن تصویری

سی تی اسکن و اسکن ام آر آی نیز در تشخیص بیماری التهاب روده مورد استفاده قرار می گیرند.

درمان التهاب روده در بچه ها

از آنجایی که التهاب روده شرایطی مزمن برای تمامی عمر است، هدف درمان ، برقراری شرایطی است که موجب تحریک بیماری نشود. تیم درمانی ممکن است روش های مختلفی را برای دستیابی به این هدف امتحان کنند. از جمله:

1. تغییر در رژیم غذایی

تغییرات رژیم غذایی یکی از راه های درمان التهاب روده است. اجتناب از خوردن مواد غذایی خاص و پیروی از یک رژیم مشخص، به همراه مصرف دارو، موجب کنترل علایم بیماری می شود. یک مشاور تغذیه می تواند برنامه غذایی متعادلی برای کودک شما در نظر بگیرد.

2. دارو درمانی

پزشک کودک، یک یا چند دارو برای درمان التهاب روده کودک تجویز می کند. سه نوع دارویی که معمولا در این شرایط استفاده می شوند عبارتند از:

• این دارو ساختاری مشابه آسپیرین دارد و التهابات دیواره روده را تسکین می دهد. دارو برای درمان کولیت اولسراتیو و بیماری کرون تجویز می شود. دارو های دیگری که شامل 5-ASAs هستند عبارتند از: مزالامین (با نام های تجاری Asacol, Rowasa, Pentasa, Colazal, Lialda, Apriso و Delzicol)، سولفاسالازین و بالسالازید.

• این دارو ها با کاهش فعالیت سیستم ایمنی بدن کولیت اولسراتیو و بیماری کرون را درمان می کنند. معمولا این دارو ها برای بیمارانی تجویز می شود که به دیگر درمان ها پاسخ نمی دهند. پزشک با انجام آزمایش های دقیق، داروی مناسب کودک را تجویز می کند.

  رایج ترین ایمونومولاتور ها عبارتند از: (6-mercaptopurine (6MP) , azathioprine (Imuran و methotrexate. البته گاهی اوقات ایمونومولاتور های دارای (tacrolimus (Prograf و (cyclosporine (Noral, Sandimmune نیز تجویز می شوند.

• این درمان ها در شرایطی انجام می شوند که دارو های دیگر موثر نباشند، بیمار دچار عوارض جانبی ناشی از مصرف دارو ها شده باشد یا کودک دچار عوارض ناشی از بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو، مانند فیستول شده باشد.

  دارو های بیولوژیک مانع از انتشار مواد شیمیایی محرک التهاب در خون می شوند. همچنین تعداد سلول های سیستم ایمنی بدن را کاهش می دهند. نمونه هایی از این نوع دارو ها عبارتند از: Remicade, Humira, Cimzia, Simponi, Sterlara و Entyvio. این دارو ها معمولا به صورت تزریقی وارد بدن می شوند.

  همچنین ممکن است پزشک کودک برای او استروئید تجویز کند تا التهاب روده، اسهال، خونریزی از مقعد، تب یا درد کودک فروکش کند. استروئید ها همچنین موجب تخفیف در های مفصلی و کاهش ضایعات پوستی و چشمی در برخی بیماران می شوند. اساسا، تجویز استروئید ها برای کاهش علایم بیماری تا زمان یافتن درمان موثر است. انواع مختلفی از استروئید ها وجود دارند که عبارتند از:

  • استروئید های وریدی؛ که در بیمارستان تزریق می شوند.
  • استروئید های خوراکی؛ مانند پردنیزون (prednisone) که تاثیرات سیستماتیک در بدن می گذارند.
  • استروئید های موضعی؛ که برای درمان التهابات موضعی در کولون سگموئید (sigmoid colon)، مقعد یا دهانه آن، به شکل تنقیه یا شیاف مورد استفاده قرار می گیرند و عوارض جانبی کمتری نسبت به استروئید های وریدی و خوراکی دارند.

• آنتی بیوتیک ها نیز برای درمان عفونت، فیستول و آبسه (ورم های چرکی) به کار می روند. برای درمان بیماری کرون، آنتی بیوتیک ها به همراه دیگر دارو ها تجویز می شوند. دارو های آنتی بیوتیک رایج در درمان IBD ، مترونیدازول و سیپروفلاکسین هستند.

3. عمل جراحی

پزشکان درمان التهاب روده برای بچه ها را با دارو شروع می کنند، اما اگر بیمار به دارو درمانی پاسخ ندهد، گزینه بعدی عمل جراحی است. تصمیم به جراحی بایستی با موافقت کودک، خانواده، پزشک و جراح صورت گیرد.

• برای درمان بیماری کرون به روش جراحی (که ریسکشن resection نامیده می شود) بخشی از روده برداشته می شود. البته بایستی در نظر داشته باشید که جراحی به ندرت به عنوان درمان قطعی بیماری کرون انجام می شود. زیرا ممکن است التهابات در دیگر نقاط مجرای گوارشی رخ دهد. هدف از جراحی بهتر شدن حال کودک و کاهش آسیب وارد شده به روده است، در برخی موارد نیز پزشک با خارج کرده قسمت آسیب دیده روده که با دارو درمانی بهبود نیافته است، به روند درمان کمک می کند.
• درصد اندکی از بیماران مبتلا به کولیت اولسراتیو که به دارو درمانی پاسخ نمی دهند، نیاز به جراحی پیدا می کنند. اما جراحی در آن ها موجب بهبود کیفیت زندگی و کاهش علایم بیماری می شود. در این جراحی که کولتومی (colectomy) نامیده می شود، تمام یا بخشی از روده بزرگ برداشته می شود و با اصلاحاتی روی روده کوچک، مقعد جدیدی برای کودک تعبیه می شود.

درمان بچه ها مبتلا به VEO-IBD

بچه ها مبتلا به VEO-IBD (التهاب روده ای که زود شروع شده) معمولا به درمان های رایج پاسخ نمی دهند. به همین دلیل پژوهشگران در پی یافتن روش های جدیدی برای درمان آن هستند. روش هایی که در ادامه می آیند در درمان برخی از بچه ها مبتلا به VEO-IBD موثر بوده اند.

• بچه ها مبتلا به VEO-IBD، که ساختار ژن NCF2 در آن ها جهش یافته است، به درمان آنتی بیوتیکی پاسخ می دهند. بچه های که ژن LRBA جهش یافته دارند، پس از استفاده از abatacept علایم بیماری در آن ها بهبود می یابد. abatacept دارویی که با سلول های T تداخل دارد و برای درمان بیماری های خود ایمنی استفاده می شود.
• در برخی از نوزادان و بچه های که گیرنده اینترلوکین 10 (IL-10R) آن ها جهش یافته است، پیوند مغز استخوان یا پیوند سلول های بنیادی موجب درمان آن ها می شود.

جمع بندی

• بیماری التهاب روده در بچه ها یک بیماری مزمن است.
• نشانه های بیماری در طول زمان شدت و ضعف پیدا می کنند.
• درمان هایی مانند تغییر در رژیم غذایی، دارو درمانی و جراحی موجب کاهش شدت علایم بیماری می شوند.
• نام و دوز مصرفی دارو های کودک را به خاطر بسپارید و در زمان بندی مشخص به او دارو بدهید.
• نسبت به عوارض جانبی مصرف داروها آگاه باشید و در صورت بروز هر گونه مسئله ای اقدامات لازم را انجام دهید.

اگر کودک شما مبتلا به گاستروانتریت یا عفونت روده شده است، با آگاهی از روش های درمان درمان عفونت روده در بچه ها، به بهبود هر چه سریع تر او کمک کنید. تجربیات و سوالات خود را پیرامون بیماری های روده ای بچه ها با دیگر همراهان خبرنگاران در بخش نظرات و پرسش ها در میان بگذارید.

برگرفته از: childrenshospital و rch