راه آهن آزادی؛ سفری در دل قاره آفریقا - تور تایلند

در سال 1970، رهبران مستقل تانزانیا و زامبیا کار ساخت راه آهن تازارا (Tazara)، که با نام اوهورو (Uhuru) هم شناخته می گردد، را شروع کردند. این راه آهن از شهر بندری دارالسلام تانزانیا شروع و به منطقه معدنی مرکز زامبیا ختم می گردد. رهبران دو کشور می خواستند فارغ از سلطه سفیدپوستان بر زیمبابوه و آفریقای جنوبی، راهی رایگان برای مردم شان احداث نمایند. آن ها آن را راه آهن آزادی نامیدند.

امروزه، راه آهن برای جوامعی که در حاشیه راستاش قرار دارند، همچنان شاهراهی حیاتی است. کشاورزان تولیدات ذرت، برنج و گوجه خود را از این راه به بازار شهرها و روستاها می فرستند، بعلاوه بازرگانان اجناس مصرفی را از این طریق انتقال می دهند.

دهکده های کوچک، به خاطر وجود راه آهن، به شهرهای بزرگ تبدیل شدند. برای خیلی از تانزانیایی ها و زامبیایی ها، قطار معمولی کلیمانجارو، یکی از سه قطار مسافربری تازارا، تنها وسیله مقرون به صرفه و امن برای حمل و نقل است.

قطار خودش یک پا مرکز تجاری است. در هر یک از 100 ایستگاهش، مسافران از پنجره به بیرون خم می شوند تا از موزفروش ها دسته ای بخرند. دیگر فروشنده ها نیز در راهروهای قطار سعی می نمایند سندل های پلاستیکی و نوشیدنی های خود را بفروشند.

ایستگاه تازارا، با آن سقف چهل تکه حلبی اش، در حومه دارالسلام واقع شده است. به جز حفره هایی که بر نمای بیرونی ایستگاه چند ده ساله نمایان شده، ساختمان از زمان ساختش تا حالا تغییری ننموده است. جلوی درهای چوبی اش، ته بلیط هایی روی زمین افتاده است. اقلام بزرگ و سنگین، مثل مبل و تخت، نیز در انبارهای زیرزمینش جای گرفته اند. رأس ساعت یک ظهر، دروازه های سکوها باز می شوند و جمعیت به هوای اشغال کردن جایگاه های کنار پنجره به سمت قطار هجوم می آورند.

قطار شتاب گرفته، از دارالسلام خارج می گردد، از میان مزارع گرراستای می گذرد و هنگام غروب به پناهگاه حیات وحش سلوس (Selous Game Reserve) می رسد. می توان در آنجا، پیش از تاریک شدن هوا، حیوانات وحشی و میمون ها را دید. بعلاوه گفته می گردد در تاریکی شب، کفتارها و زرافه ها به راه آهن نزدیک می شوند. بعلاوه مسافران و کارگران از خاطرات شان، هنگامی که فیل ها راه آهن را بسته بودند، می گویند.

صبح که می گردد، صحنه ای که پشت پنجره های قطار نمایان می گردد به طور خارق العاده ای فرق دارد. روکشی از مه جنگل های استوایی را می پوشاند.

قطار در میان شیب های تند تپه ها و دره های عمیق پیچ و تاب می خورد. در طول شب، قطار به دره بزرگ آفریقا (Great Rift Valley) می رسد و حدود 600 متر ارتفاع می گیرد. ساخت این قسمت از راه آهن برای مهندسان تازارا بزرگ ترین چالش بود. کارگران مجبور بودند برای ایجاد حفره در بزرگ ترین کوه ها از دینامیت استفاده نمایند.

کشور زامبیا در سال 1964 استقلالش را به دست آورد و دوباره بر معادن ملی اش مسلط شد. اما با بخش جنوبی آن اختلاف پیدا کرد و به همین علت برای مس هایی که به بندرهای جنوب آفریقا می رفت، گمرک های سنگینی گماشته شد. رهبران دو کشور تانزانیا و زامبیا، به خاطر جوامع آفریقایی، بر سر ساخت راه آهن اوهورو و ایجاد آزادی مالی برای زامبیا و منطقه ها شمال آن توافق کردند.

مائو تسه تونگ، رئیس جمهور وقت چین، برای ساخت راه آهن وامی 400 میلیون دلاری در نظر گرفت و کمی پس از آن ده ها هزار کارگر چینی به شرق آفریقا رفتند. ساخت راه آهن تازارا اولین پروژه ی مهندسی بزرگ چین در آفریقا بود. امروزه این کشور آسیایی دارد تقریبا در تمام کشورهای شرق آفریقا راه آهن می سازد، گرچه این کار با انتقادهای زیادی نیز همراه است؛ زیرا وام های سنگینی را بر این کشورهای در حال توسعه تحمیل می نماید.

قطار تازارا بی وقفه اوج می گیرد و به ارتفاع 1800 متری از سطح دریا و به شهر تانزانیایی مبیا (Mbeya) می رسد. پس از آن از شیب تندی پایین می آید و از مرز زامبیا می گذرد. با آنکه راه آهن با اهداف مالی ساخته شد، اما خدمات حمل و نقلی که ارائه می نماید خیلی بیشتر برای جوامع اطرافش اهمیت دارد.

بچه ها از طریق آن به مدرسه می فرایند و عزاداران برای مراسم خاکسپاری به آن به محل می فرایند. این جوامع بیش از چهل سال است که زندگی شان به این خط آهن وابسته شده.

متأسفانه قدیمی بودن خط آهن دارد به مرحله خطرناکی می رسد. واگن های از خط خارج شده یا متروکه در طول راستا پراکنده اند.

چارلز سیام (Charles Siame)، در حالی که داشت لوکوموتیو دیزلی را از سکوی ایستگاه خارج می کرد، گفت: شما باید همیشه بیدار باشید و مثبت فکر کنید. به خاطر برخی اشکالاتی که در واگن ها وجود دارد، اجازه نداریم با سرعت بیش از 40 کیلومتر بر ساعت حرکت کنیم. او از سال 1983 لوکوموتیوران این خط است، اما از آنموقع تا حالا راه آهن شروع به خراب شدن نموده است.

ابزار ها در خیلی از انبارهای تازارا خاک می خورند، زیرا فعلا خبری از بودجه و تجهیزات نیست تا کارگران تعمیرات را شروع نمایند. می توانید در کارگاه های کم نور، مکانیک هایی را ببینید که با همان ابزارآلاتی که در دهه 1970 از چین وارد شده بود، دارند چرخ های واگن ها را تنظیم می نمایند.

تأخیر و خرابی به امری معمول تبدیل شده و سفر کردن با این قطار مدام زمان بیشتری را از مسافران می گیرد.

با این حال دارد بر تعداد مسافران و شرکت های باری که از این خط آهن استفاده می نمایند، افزوده می گردد که این خود امیدوارنماینده است.

افزایش فعالیت بندر دارالسلام و بعلاوه ترجیحی که این راستا مقرون به صرفه و قابل اعتماد ریلی بر سفرهای جاده ای دارد، باعث شده که تازارا دوباره رونق بگیرد. دولت چین قرار است در فصل بهار آینده وام ها و تجهیزات جدیدی برای بازسازی راه آهن در نظر بگیرد.