سوغات و صنایع دستی میبد چیست؟ - تور تایلند

طبق شواهد تاریخی، بنیاد اولیه میبد به دوران کهن تاریخ ایران می گردد. میبد، بر اساس یک افسانه، در روزگار کیومرث بنیان گذاشته شد. کهن ترین سند هویت تاریخی و شروع شهرسازی در استان یزد، نارین قلعه میبد است. این شهر از بافت تاریخی و بناهای تاریخی بسیار با ارزشی برخوردار بوده و دارای صنایع دستی و سوغات بسیار ارزنده ای است. با ما همراه شوید تا با سوغات میبد که یادگاری از جاهای دیدنی استان یزد هستند، آشنا شویم.

ظروف سفالی میبد

شهر میبد به واسطۀ قرارگیری در منطقه ها کویری دارا بودن خاکی مناسب برای فراوری انواع سفال به یکی از مراکز اصلی در فراوری این گونه از آثار در ایران تبدیل شده است. در گوشه و کنار شهر میبد می توان کارگاه های سفالگری کوچک و بزرگی را مشاهده کرد که به فراوری محصولات گوناگون سفالی به عنوان صنایع دستی میبد می پردازند.

این کارگاه ها در اغلب موارد دارای سازوکاری سنتی هستند؛ اما تعداد آن ها در مقایسه با کارگاه ها و کارخانه های مدرنی که به شکل گسترده ای به فراوری این محصولات می پردازند ناچیز بوده و قابل مقایسه نیست. در کنار اغلب این کارخانه ها می توان فروشگاه هایی را هم دید که به فروش عمده یا جزئی صنایع دستی میبد می پردازند و فضایی مناسب را برای گردشگران فراهم نموده تا بتوانند از نزدیک مجموعۀ گسترده ای از ظروف سفالی را از نزدیک دیده و صنایع دستی میبد را خریداری نمایند.

از جمله ظروفی که در سال های اخیر در میان خانواده های ایرانی مورد توجه قرار گرفته، همین ظروف سفالی است که با لعاب های رنگی و متنوع به سفره های ایرانیان بازگشته است.

یکی از اصلی ترین دلایلی که ظروف سفالی سنتی ایران را همیشه مورد توجه گردشگران قرار داده است طرح ها و نقش هایی بوده که روی آن ها ترسیم می گردد. این طرح ها روی زمینه هایی لعابی و با رنگهای شفاف نقش بسته و جدا از جنبه های کاربردی به زیبایی آن ظروف یاری می نماید. رنگ های پس زمینه این ظروف را اغلب سفید و آبی تشکیل می دهند ولی در مواردی خاص می توان استفاده از رنگ های دیگر را در آن ها دید.

طرح های به کار رفته روی این ظروف اغلب به دو دستۀ حیوانی و گیاهی تقسیم می شوند که در بسیاری از موارد نیز شاهد تلفیق این دو نوع با یکدیگر هستیم. حیواناتی که در بیشتر مواقع نقش آن ها روی ظروف سفالی ترسیم می شوند را پرندگان یا ماهی ها تشکیل می دهند که ترسیم آن روی ظروف جلوه ای زیبا به آن ها می دهند.

پیشینه ای از هنر کاربافی

در شهرستان میبد به صورت عام به هرگونه دستگاه داری کار می گویند و به عمل بافتن روی آن کاربافی می گویند؛ از جمله زیلوبافی، پتوبافی و پارچه بافی. در پارچه بافی علاوه بر طرح و کاربرد متفاوت پارچه ها، مصالح آن ها نیز با هم فرق می نمایند. مثل کرباس بافی، شَعربافی و... البته می توان آن ها را به دو دسته تقسیم بندی کرد؛ دستباف هایی که کاربرد آن ها کف پوشی (فرش) است: مثل زیلو و پتو و دستباف هایی که بیشتر برای پوشش (لباس) و غیره استفاده می شوند، مثل: پارچه بافی، کرباس بافی و شَعربافی.

دسته دوم را می توان از لحاظ جنس مصالح به 2 دسته تقسیم کرد؛ پارچه هایی که مصالح اولیه آن ها پنبه است: چون کاربافی و کرباس بافی و پارچه هایی که مصالح آن ها غیر از پنبه است : چون شَعربافی که شَعر به معنای پشم و مو است.

زیلو

زیلو از زیراندازها و بافته های روستایی ایران است که در منطقه ها گرم ایران به ویژه یزد و میبد بافته می گردد. زیلو به علت اینکه تار و پود پنبه ای دارد از گزند شن های روان کویر مصون میماند در حالی که قالی های رنگارنگ پشمی در برابر توفان شن تاب مقاومت نخواهند داشت.

زیلو در نقش و بافت شباهت بسیاری به حصیر دارد. و برخلاف بسیاری از فرش ها و زیراندازها، فاقد تنوع رنگی است. معمولاً زیلوهای خانگی نسبت به زیلوهای مساجد از تنوع رنگ بیشتری برخوردار هستند و در رنگ های آبی، سفید، سبز، نارنجی، آبی و گلی بافته می شوند.اما بی پیرایگی آن ها سبب شده که در بسیاری از زیارتگاه ها از آن ها استفاده گردد.

انواع زیلو

زیلوهایی که با رنگ آبی و سفید بافته می گردد و مختص مساجد و اماکن متبرکه است.

زیلوهای جوهری که با رنگ آبی و گلی بافته می گردد و برای مصارف خانگی به کار می رود. این زیلوها نسبتاً مقرون به صرفه قیمت است.

زیلوهای نفتال که با رنگ سبز و گلی بافته می گردد و مرغوبترین نوع زیلو است. جالب است بدانید قدیمی ترین زیلوی یافت شده در ایران، زیلویی است که اکنون در مسجد جامع میبد قرار گرفته است که در سال 808 هجری قمری بافته شده است. زیلو بافی در نخستین همایش ثبت نشان جغرافیایی ملی صنایع دستی را به خود اختصاص داده است.

پارچه های کاربافی

کاربافی پارچه یکی دیگر از صنایع نساجی سنتی و سوغات میبد است، این هنر دستی که به کارتوفی، کارششوک و کارکرباس معروف است و هنرمندان میبد از روزگار دور تابه حال در خانه می بافتند.

قدمت کاربافی به دوران تیموری باز می گردد تنوع پارچه های کارباف که در محله های ده آباد، دهستان بفروئیه، مهرگرد و محله یخدان شهرستان میبد بافته می شوند، در طرح، نقش و رنگ بندی بسیار متنوع است. طرح راه راه و چهار خانه یکی از طرح هایی است که بر پایه ذوق و سلیقه بافندگان ترکیب بندی می گردد و از لحاظ هنری اهمیت خاصی دارد.

انار میبد

از جمله سوغات خوراکی شهر میبد، انار است که به علت وجود باغات انار در این شهر این میوه خوشمزه حتی به سایر کشورها صادر می گردد. بنابراین فراورده های فراوری شده از انار میبد را نیز می توانید به عنوان سوغات تهیه کنید.

شهر میبد قابلیت بسیار بسیاری برای ثبت جهانی شدن دارد این پتانسیل ها در حوزه شهری و تاریخی و بعلاوه سوغات و صنایع دستی بی نظیر این شهر است. نظر و تجربیات خود را در مورد سفر به میبد با ما و سایر کاربران خبرنگاران در میان بگذارید.