انتقال آب از دریا؛ از ایده تا اجرا - تور تایلند

بیشترین دغدغه منتقدان به نحوه تأمین مالی این طرح و بازده مالی آن از یک سو و نگرانی های زیست محیطی و تغییرات اقلیمی از سوی دیگر معطوف شده است. با توجه به اینکه گفته می گردد هدف طرح انتقال آب از دریا برطرف تشنگی شهرها و روستاهای گرفتار بحران آب و همچنین تأمین احتیاج آب شرب و همچنین بعضی صنایع است؛ به نظر می رسد شورای عالی آب، به عنوان متولی سیاستگذاری و تصمیم گیری در این حوزه، پیش از اتخاذ تصمیم نهایی، می باید چند نکته را مورد توجه قرار دهد.

آیا استفاده بهینه از منابع آبی محدود موجود و سرمایه گذاری در طرح های بهینه سازی مصرف آب به وسیله مدیریت مصرف آب شرب و استفاده از فاضلاب برای مصارف صنعتی مقرون به صرفه تر است یا انتقال آب از دریاهای خزر در شمال و عمان در جنوب؟ در واقع انتظار می رود مطالعات گسترده کارشناسی از 2بعد فنی و مالی صورت پذیرد تا براساس آن درباره 2رویکرد آینده وزارت نیرو تصمیم سازی گردد. رویکرد نخست استحصال آب از اعماق زمین و البته انتقال گسترده آب شیرین شده از دریا برای پوشش حداکثری مصرف آب در کشور است اما رویکرد دیگر و البته صحیح تر، اولویت دادن به مدیریت تقاضای آب و برنامه ریزی وزارتخانه های نیرو، صنعت و جهادکشاورزی برای مدیریت هرچه بهتر منابع و مصارف آبی کشور است.

سیاست های آبی ایران دست کم در 40سال گذشته همواره بر تأمین آب به هر قیمت ممکن متمرکز شده و گزینه انتقال آب دریاها هم برخاسته از همین سیاست مدیریت عرضه حداکثری آب است. جهت بهینه تر آن است که وزارت نیرو پیشنهاد دهد؛ شورای عالی آب ابتدا مجوز انجام مطالعه دقیق و فنی و مالی درباره انتقال آب از دریا را صادرکند تا براساس یافته های این مطالعه ملی، تصمیم نهایی گرفته گردد. بدیهی است انجام این مطالعه ضرورت دارد، مشروط به اینکه تصمیم سازان و سیاستگذاران طرح مطالعاتی انتقال آب دریا را از ظرفیت های پنهان و آشکار استفاده از منابع آبی موجود جدا قلمداد نکنند، در غیر این صورت و بدون درنظر دریافت مولفه های مالی، فنی و زیست محیطی و تحت تقاضا و فشارهای منطقه ای در استان های دارای تنش آبی چه بسا نتیجه طرح آن باشد که انتقال آب از دریا یک ضرورت ملی است. این نتیجه اگرچه مطلوب احتیاجهای منطقه ای و احتمالا مدیران بالادستی است اما قابل دفاع نخواهد بود و پیامدهای آن در آینده نمایان خواهد شد.

برداشت آب از اعماق زمین و یا انتقال از دریاها در حد احتیاج و مشروط به توجیه مالی و فنی و ملاحظات زیست محیطی آن باشد. البته وظیفه حاکمیتی ایجاد می نماید تامین آب شرب مطمئن به عنوان یک سیاست راهبردی دنبال گردد. از این منظر اندیشیدن و تصمیم گیری بموقع درباره امکان اجرای طرح انتقال آب از دریا یا سایر منابع آبی برای تامین آب شرب شهرها و روستاهایی که با پیامدهای احتمالی پدیده خشونت آبی روبرو هستند، ازجمله در استان سیستان و بلوچستان یک اولویت ملی باید قلمداد گردد. بهتر است دولت با توجه به محدودیت شدید منابع ملی به جای برداشتن گام های بلند و پرهزینه و شاید دیربازده، نظیر تامین آب بخش صنعت به وسیله انتقال از دریا به استان های مرکزی، به فکر برداشتن قدم های بهینه تر، یعنی تامین آب شرب شهرها و روستاهای محروم از منابع آبی مطمئن باشد.

نتیجه اینکه همواره راهکارهای درست، راهکارهای دم دستی، رأی آور اما پرهزینه نیست؛ بلکه راه بهتر و مطمئن تر درک تنگناهای آبی در اقلیم ایران است. درک درست تجربه جهانی ضرورت حرکت به سمت مصرف بهتر منابع آبی موجود و استفاده حداکثری و افزایش بهره وری منابع آبی را یادآوری می نماید. درست است؛ آب کم داریم ولی دردناک تر اینکه کمتر فکر می کنیم و بیشتر دنبال اجرای پروژه های پرهزینه ای نظیر انتقال آب هستیم و به مصرف بهینه و منطقی کمتر می اندیشیم باید منطقی باشیم؛ اگر به فکر مدیریت تقاضای آب نباشیم، سیل انتقال و مهاجرت شهروندان گرفتار تنش آبی، همه را در آینده گرفتار می نماید.