انسان ها 300,000 سال است که سلاح های پرتابی دارند
به گزارش تور تایلند، یکی از مهم ترین پرسش های دیرینه شناسان و باستان شناسان این است که انسان های نخستین چه زمانی به فناوری شکار از راه دور دست پیدا کردند. شکار از فاصله ای ایمن، نقطه عطفی مهم در بقای انسان بوده است، چرا که به شکارچیان اجازه می داد بدون نزدیک شدن بیش از حد به طعمه های خطرناک، آن ها را از پا درآورند. حالا پژوهش تازه ای نشان می دهد که این فناوری ممکن است بیش از 300,000 سال پیش به وسیله اجداد ما مورد استفاده قرار گرفته باشد.
در دوران پلیستوسن (Pleistocene)، ابزارهای شکار معمولاً ترکیبی از نوک های سنگی و دسته های چوبی بودند. اما از آنجایی که مواد آلی به راحتی تجزیه می شوند، تعداد اندکی از این نیزه های اولیه تا به امروز حفظ شده اند. یافته های کنونی، بیشتر به لطف اجزای غیرآلی مانند نوک های سنگی نیزه ها است که هزاران سال دوام آورده اند.
یکی از کهن ترین شواهد فیزیکی در خصوص این سلاح ها، قطعه ای چوبی متعلق به 400,000 سال پیش است که در منطقه Clacton-on-Sea انگلستان کشف شده است. بعلاوه، تعدادی نیزه از 300,000 سال پیش در منطقه Schöningen و نمونه ای از 120,000 سال پیش در Lehringen آلمان به دست آمده است. اما پرسش اساسی همچنان باقی است: آیا این نیزه ها برای پرتاب به سمت طعمه طراحی شده بودند یا تنها به عنوان سلاح های دستی برای ضربه زدن از نزدیک استفاده می شدند؟
چالش در تشخیص نحوه استفاده از نیزه های باستانی
با توجه به این که بیشتر اجزای چوبی این نیزه ها از بین رفته اند، پژوهشگران برای درک نحوه استفاده از آن ها معمولاً به آنالیز نوک های سنگی روی می آورند. یکی از روش های مرسوم برای تشخیص کاربرد نیزه ها، مقایسه مقطع عرضی نوک های سنگی با نمونه های مدرن شکارچیان-گردآورنده است.
پیش تر پژوهشگران به این نتیجه رسیده بودند که قدیمی ترین نیزه های پرتابی در حدود 190,000 سال پیش در جنوب آفریقا و سرزمین شام (Levant) ظاهر شده اند. این یافته ها نشان می داد که پیش از این دوره، انسان ها احتمالاً از نیزه های خود تنها برای ضربه زدن مستقیم به شکار استفاده می کردند.
اما این روش ارزیابی، محدودیت هایی دارد. مقطع عرضی نیزه های پرتابی معمولاً باریک تر از نیزه های ضربه ای است، اما این تنها یک میانگین کلی است. در عمل، همپوشانی گسترده ای میان مقدار و شکل سرنیزه های پرتابی، ضربه ای و حتی سلاح های ترکیبی وجود دارد. بنابراین، اتکا صرف به این روش می تواند باعث نتیجه گیری های اشتباه گردد.
پژوهش نو: تأثیر نقطه تعادل و طراحی نیزه در معین نوع کاربرد
در پژوهش نو، دانشمندان نه تنها به آنالیز نوک نیزه ها، بلکه به تحلیل طراحی کلی آن ها پرداخته اند. یافته های آن ها نشان داد که یکی از مهم ترین شاخص ها در تشخیص نوع استفاده از نیزه ها، نقطه تعادل (balance point) آن ها است.
در سلاح های پرتابی، نقطه تعادل در نیمه جلویی یا یک سوم ابتدایی نیزه واقع شده است، چرا که این ویژگی به پرتاب دقیق تر و پایدارتر آن یاری می نماید. در مقابل، در نیزه های ضربه ای که برای استفاده دستی طراحی شده اند، نقطه تعادل معمولاً به سمت انتهای نیزه متمایل است، چرا که در این نوع سلاح ها، توزیع وزن فرق دارد و نیازی به تعادل آیرودینامیکی وجود ندارد.
آزمایش های عملی: آیا نیزه های شوئنینگن برای پرتاب ساخته شده بودند؟
به منظور تأیید این فرضیه، پژوهشگران نمونه هایی از نیزه های شوئنینگن را بازسازی نموده و از متخصصان سلاح های باستانی خواستند که آن ها را مورد آزمایش قرار دهند. نتایج نشان داد که این نیزه ها هنگام پرتاب از فاصله دور، قدرت نفوذ بالاتری در پوست اسب داشتند، در حالی که هنگام استفاده به صورت ضربه ای، تأثیر کمتری داشتند.
بعلاوه، آنالیز نقطه تعادل نیزه ها نشان داد که تمامی نیزه های شوئنینگن دارای نقطه تعادل در بخش جلویی خود هستند، که نشان دهنده قابلیت بالای آن ها برای پرتاب است. در مقابل، نیزه کشف شده در لِهرینگن دارای نقطه تعادل در عقب بود، که آن را برای ضربه زدن از نزدیک مناسب تر می کرد.
نتیجه گیری: آیا انسان های نخستین شکارچیان ماهری بودند؟
این آزمایش ها به ما نمی گویند که نیزه های شوئنینگن قطعاً برای پرتاب استفاده می شدند، اما نشان می دهند که انسان های آن دوران از نظر فناوری، ظرفیت ساخت چنین سلاح هایی را داشتند. به عبارت دیگر، حتی اگر 300,000 سال پیش از نیزه های پرتابی به طور گسترده استفاده نشده باشد، دست کم این توانایی در آن موقع وجود داشته است.
با توجه به این یافته ها، پژوهشگران معتقدند که فناوری پرتاب نیزه ها دست کم 300,000 سال قدمت دارد، اما احتمال زیادی وجود دارد که انسان ها از مدت ها پیش از آن نیز از این تکنیک بهره می برده اند.
منبع: یک پزشک